Spis treści
Witaminą D nazywane są trzy związki rozpuszczalne w tłuszczach, które należą do grupy steroidów. Zalicza się do nich cholekalcyferol (witamina D3), ergokalcyferol (witamina D2) i kalcyferol (witamina D1). Najważniejszą funkcję w organizmie człowieka pełni wit. D3. Powstaje ona w skórze pod wpływem promieniowania UV, poza tym może być również dostarczana (w niewielkich ilościach) razem z produktami żywnościowymi. Jej suplementacja jest bardzo ważna zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, przy niedostatecznej ilości słońca, która charakterystyczna jest dla naszej strefy klimatycznej. Jakie są funkcje witaminy D i jak wygląda jej suplementacja?
Witamina D – funkcje i objawy niedoboru
Badania potwierdzają, że witamina D3 pełni wiele bardzo ważnych funkcji, a dostarczana do organizmu w zbyt małej ilości może wiązać się z licznymi negatywnymi konsekwencjami. Głównym zadaniem tego związku jest udział w mineralizacji kości. Witamina D jest niezbędna do optymalnego formowania układu szkieletowego oraz zapobiega demineralizacji kości, poza tym wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Inne ważne funkcje wit. D3 to regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz wspomaganie pracy układu krążenia. Wpływa ona również na odporność, poza tym redukuje ryzyko zachorowania na cukrzycę poprzez regulację uwalniania insuliny przez trzustkę. Może też redukować ryzyko nadciśnienia, alergii oraz anemii. Do innych zadań witaminy D należy udział w regulacji stężenia cholesterolu, ponadto witamina ta uczestniczy także w regulacji cyklu komórkowego i zmniejsza stany zapalne skóry.
Do najważniejszych objawów niedoboru witaminy D zalicza się bóle mięśni i kości, biegunki, problemy z apetytem i ogólne osłabienie organizmu oraz problemy z nadciśnieniem. Niedobór wit. D objawiać się może także spadkiem odporności organizmu, poza tym wiązać się może ze znacznie szybszym przemęczaniem się. U części pacjentów w wyniku niedoboru wit. D pojawiać się mogą choroby przyzębia. Inne możliwe skutki niedoboru tego związku to bezsenność, nadwaga czy też ciągłe wrażenie bólu skóry. O niedoborach witaminy D u dorosłych świadczyć może podatność na złamania kości, zwyrodnienia układu kostnego, a nawet zniekształcenia sylwetki.
Witamina D dla dorosłych – zalecane dawkowanie i uzupełnianie składnika
Niedobory witaminy D mogą prowadzić do rozwoju groźnych dla zdrowia pacjenta powikłań, dlatego bardzo ważne jest systematyczne dostarczanie tego związku do organizmu – zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Dopuszczalna dobowa dawka witaminy wynosi:
- 800–2000 IU dla dorosłych;
- 2000–4000 IU dla dorosłych powyżej 75 lat.
W jaki sposób powinna być uzupełniana witamina D dla dorosłych?
- Poprzez codzienną ekspozycję na słońce (ponad 80% witaminy D3 w organizmie powstaje podczas syntezy skórnej, pod wpływem działania promieni słonecznych). Wystarczy około 10–15 minut przebywania na słońcu między godziną 10 a 15. Pamiętać należy, aby powierzchnia skóry była przez ten czas odsłonięta i niechroniona kremami z filtrem.
- Odpowiednie odżywianie – najlepszym źródłem witaminy D są ryby morskie (węgorz, łosoś, śledź, makrela, dorsz), produkty mleczne, sery pleśniowe i dojrzewające, żółtka jaj, a także wątróbka.
- W okresie jesienno-zimowym, przy niewielkim nasłonecznieniu i rzadszym wychodzeniu z domu, witamina D powinna być suplementowana.
Suplement – witamina D
Witamina D najlepiej wchłania się, kiedy spożywana jest razem z tłuszczami. Najlepiej przyjmować ją razem z posiłkami. Zaleca się suplementację wit. D zwłaszcza w okresie od października do kwietnia, kiedy słońca jest zbyt mało i witamina D nie jest wytwarzana w skórze w odpowiednich dla zapotrzebowania dawkach. Przyjmowanie produktów zawierających w składzie witaminę D zapobiega pojawianiu się licznych komplikacji zdrowotnych. W aptekach znaleźć można wiele produktów zawierających witaminę D, które wspomagają prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Postawić można zarówno na dostępny bez recepty lek, jak i suplement. Witamina D na rynku dostępna jest między innymi w postaci tabletek, kapsułek i kropli. Są to na przykład preparaty z samą witaminą D w różnych dawkach (np. witamina D3 1000 IU, witamina D3 2000 IU czy też witamina D3 4000 IU). Postawić można też na medykamenty złożone, w których składzie znajdziemy nie tylko witaminę D, ale i inne witaminy czy minerały.
Witamina D3 – przeciwwskazania
Suplementacja witaminy D zalecana jest w celu przeciwdziałania skutkom niedoborów tej substancji w organizmie, jednak nie każdy powinien się na nią decydować. Podstawowym przeciwwskazaniem do suplementacji tej witaminy jest zdiagnozowana nadwrażliwość na witaminę D lub składniki preparatu, które ją dostarczają. Unikać suplementacji powinny również osoby z niewydolnością nerek lub wapniową kamicą nerek, a także hiperkalcemią lub hiperwitaminozą wit. D. Także pacjenci z brakiem aktywnej hydroksylazy cholekalcyferolu w nerkach i wątrobie nie powinni suplementować witaminy D. Trzeba też wiedzieć, że niektóre leki i zioła mogą wchodzić w interakcje z witaminą D. Uważać należy między innymi na leki przeciwpadaczkowe, ryfampicynę i glikozydy naparstnicy, a także leki z magnezem czy ciekłą parafiną.
Nadmiar witaminy D w organizmie
Dla organizmu człowieka szkodliwa jest nie tylko witamina D w niedoborze, ale również wit. D3 w nadmiarze. Związek ten rozpuszcza się w tłuszczach, dlatego inaczej rozkłada się w organizmie w porównaniu do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Nietrudno przedawkować witaminę D, więc w przypadku chęci suplementacji tego związku najlepiej skonsultować się z lekarzem i oznaczyć poziom witaminy D we krwi, żeby wiedzieć, jaką dawkę suplementu lub leku z witaminą D można przyjmować bezpiecznie. Do najczęstszych objawów przedawkowania witaminy D zalicza się wymioty, mdłości, biegunki, a także zaparcia. Pojawiać się mogą również bóle głowy, osłabienie oraz brak apetytu. U części pacjentów dojść może do odkładania wapnia w tkankach, w tym między innymi w nerkach i tętnicach. Skutkiem nadmiaru witaminy D może być też wzmożone oddawanie moczu, nadmierne pocenie się oraz bóle głowy i oczu.
