Atopowe zapalenie skóry u dzieci i niemowląt

access_time23.02.2020
atopowe zapalenie skóry u dziecka

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest jednostką chorobową spędzającą sen z powiek wielu rodzicom. Czym charakteryzuje się ta jednostka i dlaczego tak ciężko z nią walczyć, szczególnie u niemowlaków i dzieci starszych? AZS to według definicji WHO z 1980 roku przewlekła i nawracająca dermatoza zapalna. Charakteryzuje się zaburzeniami w funkcjonowaniu skóry objawiające się nadmierną suchością i uporczywym świądem, czerwonymi wypryskami z wysiękami a nawet liszajami.

Atopowe zapalenie skóry u niemowlaka- objawy.

Objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci mogą się różnić w zależności od wieku. Są nie mniej częste niż wypryski czy krostki u zdrowych dzieci. Wyróżnia się dwie postacie kliniczne – faza wypryskowa oraz liszajowata. Atopowe zapalenie skóry u niemowlaków zwykle obejmuje tak zwaną fazę wypryskową manifestującą się między 2. a 6. miesiącem życia dziecka. Czerwone wysiękowe grudki, często z wysiękiem płynowym, przypominające krosty obserwuje się na niemal całym ciele malucha, stąd zdiagnozowanie nie stanowi dużego problemu, chociaż mogą zostać pomylone z potówkami. Z kolei faza liszajowata spotykana jest najczęściej u młodzieży oraz dorosłych, charakteryzująca się liszajowaciejącymi, łuszczącymi się zmianami zlokalizowanymi na zgięciach kończyn oraz dłoniach.

Oba obrazy kliniczne mają wspólną cechę- niekończące się uporczywe swędzenie.

atopowe zapalenie skóry u niemowląt objawy
fot. Jakie są objawy atopowego zapalenia skóry u niemowląt ?

Kliniczne aspekty atopowego zapalenia skóry u niemowląt- czyli skąd się wzięło?

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt kojarzone jest zazwyczaj z suchą, pergaminową skórą. Taka fizjonomia pojawia się u 30% chorych w wyniku mutacji w genie kodującym filagrynę. Gdyby tego było mało towarzyszą temu zmiany zapalne wynikające z ciągłego drapania i kolonizowania mikroorganizmami. Najczęściej są to bakterie Staphylococcus aureus albo grzyby z rodzaju Malassezia. Naukowcy podają, że AZS związany jest z wieloma nachodzącymi na siebie czynnikami wzmagającymi objawy:

IgE- zależny proces alergiczny obserwowany jest u zaledwie 20% pacjentów poniżej 20 roku życia. Oznacza to, że niektóre niemowlęta nie cierpią z powodu alergenów zewnątrzpochodnych, co nie oznacza, że w przyszłości problem się nie pojawi. Profilaktycznie lepiej nie narażać dziecka na chemikalia, które potencjalnie nam nie szkodzą, ale zaszkodzić mogą dziecku.

Alergie pokarmowe powiązane są ze stanem chorobowym u niemal każdego dziecka. Z wiekiem mogą ustąpić, bowiem organizm przyzwyczaja się do alergenu, wykształca się układ trawienny.

Wywiad rodzinny, czyli predyspozycje genetyczne skutkujące pojawieniem się atopowego zapalenia skóry u niemowlaków. Rodzic chorujący na AZS powinien być przygotowany, że u jego dziecka może wystąpić choroba.

atopowe zapalenie skóry u dziecka
fot. Atopowe zapalenie skóry u dziecka

Czynniki zewnętrze- silny stres, zmiana otoczenia i temperatury. Zmiany klimatu, mają bardzo duży wpływ na zaognianie się zmian klinicznych, warto o tym pomyśleć przy planowaniu urlopu z pociechą.

Atopowe zapalenie skóry u noworodka jest niemożliwe do zdiagnozowania z fizjologicznych względów. Jego skóra naturalnie pokryta jest dużą ilością łoju spowodowaną wysokim poziomem androgenów ciążowych.
Kryteria diagnozowania atopowego zapalenia skóry u niemowląt.
Od roku 1980 wprowadzono podstawowe kryteria objawów AZS. Kryteria te modyfikowano wraz z upływem lat i obecnie przyjmują one taką formę objawów:

  • świąd
  • lokalizacja wyprysku charakterystyczna dla wieku pacjenta
  • przewlekły i nawrotowy przebieg choroby
  • pierwsze objawy poniżej 2. roku życia
  • atopia
  • sucha skóra
  • współobecny katar sienny lub astma u pacjenta bądź w najbliższej rodzinie

Lekarze dermatolodzy na podstawie wywiadu dopasowanego do powyższych kryteriów wstępnie diagnozują atopowe zapalenie skóry. Rodzice muszą mieć mimo wszystko na uwadze fakt, że mimo dużego zaufania do zawodu lekarskiego, specjaliści nie zawsze trafnie stawiają diagnozę. Przykładem jest młodzież oraz dorośli, którzy w późnym okresie swojego życia zaczęli leczenie w kierunku AZS. Przyczyną tego zjawiska może być podobny obraz kliniczny innych chorób dermatologicznych takich jak łojotokowe zapalenie skóry, łuszczyca, wyprysk kontaktowy, rybia łuska, grzybica, a nawet świerzb. Pojawienie się wtórnej infekcji bakteryjnej, pasożytniczej czy grzybiczej manifestującej się na zmianach skórnych może doprowadzić do błędnego określenia stanu pacjenta.

Metody łagodzenia i leczenia atopowego zapalenia skóry u dzieci

Bardzo istotne jest nawilżenie atopowej skóry dziecka. Rodzic zmagający się z chorobą dziecka z pewnością wie o czym dokładnie piszę. Na rynku dostępnych jest masa emolientów różnych firm kosmetycznych i farmaceutycznych. Najlepsza jest jednak znana wazelina bowiem zatrzymuje 98% wody. Emolienty nie powinny zawierać alergenów białkowych i haptenów. Skórę należy smarować minimum 3 razy dziennie ze względu na 6 godzinne działanie specyfików. Atopowe zapalenie skóry niemowlaka- objawy to najgorsze co może spotkać matkę w ciągu dnia i w ciągu nocy. Maluch nieustannie się drapie, co robić? Z pomocą przychodzą maści i leki zawierające w swoim składzie związki przeciwhistaminowe, antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Terapie przeciwdrobnoustrojowe są niezmiernie ważne w pokonywaniu licznych zadrapań i ran. Eliminując mikroorganizmy ze skóry dziecka łatwiej jest wdrażać inne miejscowe terapie działające bezpośrednio na mechanizm choroby.

zapalenie atopowe skóry u niemowląt
fot. Zapalenie atopowe skóry u niemowląt

W nasilonej fazie AZS stosuje się miejscową terapię glikortykosteroidami wykazującą, działanie przeciwzapalne, immunosupresyjne a nawet działanie obkurczające naczynia krwionośne. Głównym jej zadaniem jest zahamowanie wydzielania się cząsteczek prozapalnych w organiźmie  Dzieci do 1. roku życia mogą stosować jedynie octan i maślan hydrokortyzonu pod ścisłą kontrolą lekarza! Oprócz tego dobrym skutkiem w obniżeniu nasilania się choroby cechują się inhibitory kalcyneuryny o działaniu immunomodulującym. Wykazują się mniejszym wchłanianiem do krwiobiegu i dużo lepszym przyleganiem do skóry, dlatego są bezpieczne dla dzieci.

Immunoterapia swoista jest kolejną metodą leczenia opierającą się na cyklicznym podawaniu alergenów w celu zapobiegania wystąpienia silnych zmian skórnych przy wystąpieniu konkretnego alergenu. Z odczulaniem najlepiej poczekać do momentu wykonania testów alergicznych u dziecka.
Oprócz leczenia farmakologicznego trzeba pamiętać o codziennej rutynowej profilaktyce. Atopowe zapalenie skóry u dzieci nie lubi kiedy rodzic żmudnie wykonuje pewne czynności

  • Ubieranie dziecka tylko w materiały 100% bawełniane, lniane
  • Rutynowe stosowanie się do zaleceń lekarza w aspekcie leczenia
  • Krótki czas kąpieli w wodzie o temperaturze 27-30°C
  • Stosowanie kosmetyków myjących o pH= 6
  • Zmniejszenie kontaktu z czynnikami chemicznymi, drażniącymi
  • Wybieranie zabawek przetestowanych przez Towarzystwo Alergologiczne
  • Osłanianie dziecka przed silnymi promieniami słonecznymi, zwłaszcza latem
  • Unikanie długich spacerów na mrozie
  • Wybieranie wakacji w obrębie podobnej strefy klimatycznej
  • Ochrona przed infekcjami
  • Wietrzenie skóry
  • Zrezygnowanie z firan i dywanów
  • Ograniczyć czynniki stresujące
  • Uważnie dobierać aktywność sportową u dziecka
  • Wprowadzić dietę eliminującą orzechy i inne alergeny
  • Zwracać uwagę na reakcje krzyżowe pokarmu z alergenami powietrznymi

Zapalenie atopowe skóry u niemowlątb- jak nie zwariować?

Każda matka zastanawia się zapewne jak nie zwariować, kiedy moje dziecko cierpi na AZS. Udowodniono naukowo, że jednostka ta wpływa na jakość życia rodziny, w której wszyscy są zaangażowani w leczenie, szczególnie u niemowlaków. Ilekroć brak snu, płacz dziecka, niemoc i ogólna frustracja doprowadzają do stanów depresyjnych nie należy okazywać dziecku jak bardzo jesteśmy zmęczeni jego chorobą.

Badania potwierdzają, że osoby zmagające się z dermatozą mają problemy społeczne, nie nawiązują relacji partnerskich i bardzo często muszą korzystać z porady psychologa. Zdarzają się przypadki samobójstw związanych z problemem natury estetycznej, szczególnie u kobiet. Rolą rodziców jest traktowanie i wychowanie swojej pociechy w sposób naturalny, bez emocji i użalania się po to, aby mogło w późniejszym czasie zaakceptować AZS.

Sending
Ocena artykułu
5 (20 głosy)
Autor
Joanna Zak