Krew w kale u dzieci – przyczyny, objawy i leczenie

Krew w kale u dzieci i niemowląt może mieć różne podłoże. Często przybiera też różnorakie postacie, ponieważ może być ona wymieszana ze stolcem lub pojawiać się w formie podłużnego pasma. Oprócz tego możliwe jest także występowanie krwi niewidocznej dla oka, czyli krwi utajonej w kale u niemowlaka i dziecka starszego, którą wykrywa się dopiero po przeprowadzeniu niezbędnych badań. Nierzadko można także pomylić krew z czerwonym zabarwieniem kału – czasami stolec dziecka może nabrać innego koloru przez spożyte jedzenie zawierające barwniki.

Krew w kale u noworodka może zaś być spowodowana połknięciem przez niego krwi matki podczas ssania jej zranionego sutka. Widok kału połączonego z krwią jest z pewnością sytuacją stresująca dla rodziców, którzy martwią się o stan zdrowia swojego potomstwa. Takie sytuacje mogą napędzić wiele stresu i zmartwień, gdyż mogą świadczyć o tym, że w organizmie dziecka dzieje się coś złego. Czy krew w stolcu dziecka jest naprawdę tak niebezpieczna? Co zrobić, jeżeli się pojawi?

Przyczyny występowania krwi w kale u dzieci i niemowlaków

Krew w stolcu u dziecka może mieć różne źródła, bowiem może ona pochodzić zarówno z powodu podrażnienia okolic odbytu, jak i z wewnętrznej części układu pokarmowego. Pierwsza sytuacja często może wynikać ze zbyt intensywnego wycierania i niezachowania odpowiedniej higieny, co skutkuje uszkodzeniem skóry i jej popękaniem – najczęściej skutkuje to występowaniem krwi w kale u niemowląt.

Przyczyna może leżeć także w zaparciach lub długotrwałym wstrzymywaniu wypróżniania się, ponieważ doprowadza to do uszkodzenia śluzówki, które powoduje jej krwawienie. Również zbyt obfite i twarde stolce u niemowląt mogą doprowadzać do występowania krwawienia z odbytu dziecka, ponieważ może to prowadzić do naruszenia skóry i jej przerwania.

Krwawienie pojawiające się wewnątrz jelita grubego najczęściej jest spowodowane:

• infekcją wirusową lub bakteryjną
• zapaleniem wywołanym przez alergię pokarmową
• pęknięciem błony śluzowej wyścielającej odbyt
• występowaniem polipów
• połknięciem przez niemowlaka krwi matki pochodzącej ze skaleczonego sutka
• zaburzeniem krzepnięcia krwi
• występowaniem pasożytów – owsików

Jak rozpoznać miejsce występowania krwawienia?

Jeżeli krew w kale u niemowlaka występuje w małych ilościach w kale, a w dużych na papierze, to wtedy najprawdopodobniej doszło jedynie do podrażnienia skóry lub błony śluzowej wyścielającej odbyt dziecka. Taka krew najczęściej występuje jako pasmo, nie jest ona rozprowadzona i zmieszana z całym stolcem. Z kolei jeśli krew jest wymieszana z kałem to znak, że pochodzi ona z wewnątrz układu pokarmowego. Jeżeli oprócz krwi w stolcu rodzic zauważy jeszcze inne symptomy występujące u swojego dziecka, to należy wtedy o wszystkich objawach dokładnie poinformować lekarza pediatrę, gdyż może to ułatwić wykrycie przyczyn krwawienia i umożliwi szybsze wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Przy występowaniu czerwonego zabarwienia stolca dziecka należy dokładnie mu się przyjrzeć i ocenić, czy na pewno ta barwa pochodzi od krwi, a nie od spożycia produktów zawierających barwniki, które mogły nadać czerwony kolor (np. buraki).

Krew jawna i krew utajona w kale niemowląt oraz dzieci

Krew jawna to taka, której obecność w stolcu widać gołym okiem – jest ona wyraźnym składnikiem stolca i z pewnością nie umknie uwadze rodziców. Krew utajona w kale u dziecka jest zaś niewidoczna, a jej występowanie wykrywa dopiero badanie mikroskopowe. Ukryta krew w stolcu dzieci występująca w zwiększonych ilościach może pochodzić z różnych odcinków układu pokarmowego. Warto wykonywać swoim dzieciom takie badania, ponieważ pozwalają one na wczesne zdiagnozowanie ewentualnych chorób przewodu pokarmowego (infekcji bakteryjnych, polipów, alergii pokarmowych oraz uchyłków odbytu).

Badania na obecność krwi utajonej w kale dziecka powinno się wykonać, kiedy pociecha ma następujące objawy:

• częste zaparcia lub biegunki
• ciemne stolce, które mogą osiągnąć smolisty kolor – oznacza to, że w górnym odcinku układu pokarmowego występuje krwawienie
• obniżenie masy ciała
• problemy trawienne – m.in. nudności, wymioty
• ogólne złe samopoczucie, brak sił i uczucie zmęczenia

Zaletą testów na krew utajoną jest to, że można przeprowadzić je samemu w swoim domu, gdyż w aptece można znaleźć zestawy niezbędne do przeprowadzania go. Wynik ujemny testu wyklucza występowanie krwi w stolcu, zaś wynik dodatni potwierdza jej obecność. 

Śluz z krwią w kale dziecka

Układ pokarmowy wytwarza śluz po to, aby ułatwić formowanie się i przesuwanie kału wzdłuż jelit aż do odbytu. Jest on często obecny w kale, jednak w tak niewielkiej ilości, że jest niewidoczny dla oka. Kiedy jednak występuje śluz z krwią w kale u dziecka i jego ilość w stolcu dzieci i niemowląt jest na tyle duża, że można go zobaczyć gołym okiem to taki objaw może świadczyć o nieswoistych zapaleniach jelit (m.in. o chorobie Leśniewskiego-Crohna, zapaleniu jelita grubego), występowaniu alergii pokarmowej oraz zakażeniach wirusowych, bakteryjnych lub pasożytniczych. Takie sytuacje należy jak najszybciej konsultować z lekarzem, aby wykryć przyczynę i jak najszybciej zastosować prawidłowe leczenie i wdrożyć odpowiednie zalecenia żywieniowe w dietę dziecka.

Śluz z krwią w kale u niemowląt oraz dzieci do trzeciego roku życia najczęściej występuje przez zakażenie rotawirusem, alergię pokarmową, niestrawność lub zapalenie jelita. Innymi objawami współistniejącymi ze śluzem i krwią w stolcu dzieci, które świadczą o powyższych chorobach są:

• gorączka
• biegunka
• brak apetytu
• senność
• uczucie zmęczenia
• intensywne wymioty
• nudności

Występowanie biegunek z krwią u dziecka

Najczęściej przyczyną wystąpienia biegunki z krwią u dziecka, w której widoczna jest wyraźna obecność krwi są silne infekcje bakteryjne lub wirusowe. Przykładem infekcji bakteryjnej jest zakażenie Salmonellą, do której może doprowadzić spożycie potraw z nieodpowiednio zdezynfekowanymi jajami lub niedokładnie przyrządzonym mięsem, w których obecna była pałeczka Salmonelli. Objawami takiej infekcji oprócz śluzu i krwi w stolcu dzieci są także:

• wymioty
• biegunka
• bóle brzucha
• bóle głowy
• podwyższona temperatura ciała

Infekcja rotawirusowa, czyli potocznie mówiąc grypa żołądkowa lub jelitówka, spowodowana jest zakażeniem wirusa. Jej dodatkowymi objawami są:

• silne bóle brzucha
• wymioty
• gorączka

Badania wykonywane w przypadku krwawienia z odbytu u dziecka

• badania laboratoryjne – morfologia krwi i układ krzepnięcia krwi, badanie kału (w kierunku wirusów, bakterii i pasożytów) oraz w przypadku podejrzenia występowania nieswoistych zapaleń jelit także kalprotektynę, której obecność wskazuje na stan zapalny i często pozwala na uniknięcie kolonoskopii.
• badania endoskopowe – kolonoskopia, gastroskopia.
• badania obrazowe – USG jamy brzusznej, a następnie poszczególnych narządów podejrzewanych o krwawienie.

Leczenie chorób związanych z krwawymi stolcami dzieci i niemowląt

Przebieg leczenia zależy głównie od przyczyny, przez którą leci krew z odbytu dziecka i jest wdrażane po zrobieniu dokładnych badań i analizie ich wyników przez lekarza. W przypadku, kiedy przyczyną krwawień są uchyłki odbytu, to wtedy zazwyczaj objawy przechodzą same po czasie, bez konieczności leczenia (musi to być jednak skonsultowane i potwierdzone przez doktora). 

Infekcje bakteryjne oraz wirusowe to przede wszystkim wdrożenie odpowiedniej diety ograniczającej pracę układu trawiennego oraz terapia antybiotykami i lekami hamującymi biegunkę i wymioty oraz obniżającymi wysoką temperaturę ciała.

Zapalenia nieswoiste jelit wymagają zastosowania leczenia żywieniowego oraz farmakologicznego, a kiedy jest ono nieskuteczne to wdraża się także leczenie operacyjne. Remisja chorób pozwala na prawidłowy rozwój dziecka i ogranicza rozwój groźnych dla organizmu powikłań.

W przypadku alergii pokarmowych należy całkowicie zrezygnować ze spożywania produktów, na które dziecko jest uczulone. Zazwyczaj wykluczenie żywności powodującej alergię wystarczy do tego, aby zniwelować objawy towarzyszące, w tym również krwistą biegunkę. Należy również unikać tych produktów w przyszłości, aby nie doprowadzić do ponownego wystąpienia podrażnienia układu pokarmowego. 

Jeżeli biegunkę wywołują choroby pasożytnicze to lekarz wdraża odpowiednie leczenie farmakologiczne, które eliminuje pasożyty i doprowadza organizm do pełnego zdrowia.

Długotrwałe występowanie krwawych stolców oraz biegunek z krwią u dziecka często może doprowadzić do konieczności wdrożenia hospitalizacji, podczas której organizmowi dziecka zostanie dostarczona odpowiednia podaż wody i elektrolitów, które zapobiegną odwodnieniu się.